Skip to main content
Werkveld:

Toekomstbestendig bosbeheer

Bomen en bossen staan onder druk onder andere door verdroging, verzuring, versnippering, hoge graasdruk en het veranderend klimaat. Probos ontwikkelt en ontsluit praktische (beheer)kennis en tools die bijdragen aan toekomstbestendig bosbeheer. Een goede balans tussen economische, ecologische en sociale bosfuncties is daarbij cruciaal.

Praktijkdagen over oogst en verwerking van natuurgras

Op initiatief van de Vereniging van Bos- en Natuurterreineigenaren (VBNE) wordt in samenwerking met Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten een drietal praktijkmiddagen over de oogst en verwerking van natuurgras georganiseerd.

Energieplantages als ontwerpopgave

Er ontstaat in de nabije toekomst een grote behoefte aan biomassa. Energieplantages van snelgroeiende boomsoorten zijn zeer efficiënte biomassaproducenten, scoren hoog op de duurzaamheidsladder en herbergen een interessante biodiversiteit. Bovendien kunnen ze uitstekend worden gecombineerd met andere landgebruiksvormen en bieden ze kansen voor een meer kostenefficiënt beheer van het landschap.

Nederlandse FSC-standaard

De Nederlandse FSC-standaard moet worden herzien. Stichting Probos is gevraagd een eerste versie op te stellen voor de inbreng in de landentafel op basis van de internationale standaard (inclusief generieke indicatoren).

Opstarten pilots waterzuivering met wilgen

In 2013 hebben Bioniers en Probos een verkennende literatuurstudie uitgevoerd naar de mogelijkheden om afvalwater te zuiveren met wilgen. Hieruit bleek dat de combinatie van wilgenplantages voor biomassaproductie met zuivering van afvalwater vanuit zowel financieel oogpunt als vanuit doelstellingen voor CO2 reductie zeer interessant is.

Wilgenplantage De Eendracht

Als gevolg van de economische crisis komt de ontwikkeling van duizenden hectares bedrijventerrein niet of slechts moeizaam op gang. Een deel van deze terreinen kan in potentie worden gebruikt voor de teelt van biomassa.

De puzzel van het verborgen verleden

De aandacht voor cultuurhistorie in het bos- en natuurbeheer is sterk toegenomen. Hiermee samenhangend is de interesse om cultuurhistorie een vaste plaats te geven in het beheer ook vergroot. Maar het is dan wel noodzakelijk dat dit op een vakkundige manier gebeurt. Een belangrijke actuele uitdaging voor veel beheerders is om hun gebiedskennis op het gebied van cultuurhistorie op peil te brengen. Goed beheer van erfgoed begint immers met ‘weten wat je hebt’.

Elzenhakhout op omgekeerde rabatten

De vraag naar (houtige) biomassa stijgt snel. Verschillende prognoses laten zien dat er al binnen enkele jaren een tekort aan houtige biomassa zal zijn in Europa. Uiteraard zal dit ook gevolgen hebben voor de prijs van biomassa, die zal naar verwachting zal stijgen. Het telen van biomassa wordt daardoor financieel aantrekkelijk. Stichting Twickel heeft een houtkachel aangeschaft voor de productie van warmte. Naar verwachting produceert het landgoed voldoende houtige biomassa om deze ketel te voeden. Zij wil hiervoor zelfvoorzienend zijn.

Bescherming erfgoedwaarden in het bosbeheer

Er is de laatste jaren een toenemende aandacht voor cultuurhistorie onder boseigenaren en bosbeheerders. Echter, nog steeds gaan er, vaak onbewust, veel cultuurhistorische waarden verloren. Dit betreft vooral de minder bekende en moeilijk zichtbare (bijvoorbeeld ondergrondse) cultuurhistorische waarden. Met de toenemende houtoogst, neemt het risico op verdwijnen of beschadiging van cultuurhistorische waarden toe. De centrale vraag is daarom hoe voorkomen kan worden dat cultuurhistorische waarden in bossen, mede als gevolg van de toenemende houtoogst, worden aangetast?

Stimuleren gebruik Rassenlijst

In 2012 hebben LTO Nederland, Raad voor Plantenrassen (RvP), Bosschap, Naktuinbouw, Algemene Vereniging Inlands Hout (AVIH) en Handelsgroep Boom- en Heesterzaden (BoHeZa) een Green deal afgesloten onder de naam ‘Weet Welk Plantmateriaal Je (Ver)koopt!’.

Markante bomen in het bosbeheer

Veel bossen bevatten markante bomen. Dit kunnen bomen zijn van een weinig voorkomende soort of van een speciaal ras of variëteit. Het kunnen ook bomen zijn die een bijzondere verschijningsvorm of beheervorm hebben.

Verkenning wilgendoolhof: combinatie van biomassateelt en recreatie

Wilgenplantages kunnen in potentie een belangrijke bijdrage leveren aan de Biobased Economy. Uit diverse studies van Probos is naar voren gekomen, dat teelt van houtige biomassa in wilgenplantages het meest kansrijk is wanneer dit wordt toegepast in slimme functiecombinaties.

Aanzet voor een adviessysteem voor oogst uit het bos

In Nederland zijn afspraken gemaakt om meer biomassa uit het bos te oogsten. Hierdoor kan de beschikbaarheid van voedingsstoffen afnemen. Dit rapport geeft een overzicht over de in andere landen bestaande systemen om uitputting van bosbodems tegen te gaan.

Wilgenplantages voor waterzuivering

In Nederland zijn tot nu toe vooral helofytenfilters gebruikt om op natuurlijke wijze (afval)water te zuiveren. Rietvelden zijn het meest populair. Hoewel effectief om water te zuiveren, leveren rietvelden geen nuttige biomassa en dus financieel rendement op.

Demonstraties biomassaoogst

De biomassabehoefte is de afgelopen tien jaar sterk gestegen en dit zal naar verwachting de komende tijd nog doorgaan. Talloze prognoses laten dan ook een houttekort zien in de nabije toekomst. Of dit ook werkelijk zal optreden valt te bezien, maar het is wel duidelijk dat er hard gewerkt moet worden aan de productie en oogst van houtige biomassa uit bos en landschap.

Projectplan verbeteren herkenbaarheid en beheer wildwal Lunteren - Wageningen

De wildwal die liep van Lunteren tot Wageningen diende eeuwenlang om de akkers tegen het wild te beschermen en was lange tijd een markant en herkenbaar element in het landschap. In de loop der tijd zijn grote delen van de wal verdwenen. De delen die nog resteren, liggen grotendeels verscholen in bossen en tuinen. Deze langste wildwal van Nederland is niet meer als zodanig herkenbaar in het veld.

Oogst van tak- en tophout

Tak- en tophout uit bossen wordt in Nederland nog maar weinig benut als bron voor houtige biomassa. Dit komt enerzijds omdat men nog niet volledig zicht heeft op de ecologische effecten van de oogst van tak- en tophout. Anderzijds is er ook geen goed overzicht in welke gevallen (bostypen en bosontwikkelingsfasen) oogst van tak- en tophout kostenefficiënt kan worden uitgevoerd.

Praktijkproef Bestrijding Duizendknoop

In het voorjaar van 2013 is een landelijke praktijkproef naar de bestrijding van duizendknoop met een looptijd van 4 jaar gestart. Meer dan 25 terreinbeheerders werken hierbij samen met Stichting Probos aan het vinden van effectieve bestrijdingsmethoden voor duizendknoop.

Pilot energieplantage recreatiegebied Zeumeren

Energieplantages van snelgroeiende boomsoorten als wilg worden internationaal gezien als een potentieel waardevolle grondstofleverancier voor houtige biomassa. Uit studies van Probos is gebleken dat grootschalige aanleg van wilgenplantages op landbouwgrond in Nederland vooralsnog financieel niet rendabel is.

Optimalisering van kosten van en inkomsten uit wilgenenergieplantages

In Nederland is er door Stichting Probos (en haar voorgangers) al meer dan twintig jaar kennis ontwikkeld over wilgenenergieplantages. Voor onderzoek zijn er enkele tientallen hectares wilgenplantages aangelegd.

Kiplekker onder de wilgen

Pilotproject wilgen-energieplantages bij biologische kippenhouders

Op 1 januari 2013 gaat het project ‘Kiplekker onder de wilgen’ van start. Het project is bedoeld om kennis te ontwikkelen over de aanleg en de exploitatie van wilgenenergieplantages in het uitloopgebied van biologische kippenhouderijen en deze kennis uit te dragen in de sector. In het project zullen onder meer bij twee biologische kippenhouders wilgenenergieplantages worden aangelegd als proefplantage en als voorbeeldobject voor andere kippenhouders.